İZNİK GÖLÜ HAVZASI ARAZİ ÇALIŞMASI RAPORU:

Lider Akademisyen : Doç. Dr. T. Ahmet ERTEK

Tarih : 11 Mayıs 2024

Organizasyon : Arazi çalışması; Doç.Dr. T.Ahmet ERTEK’in önderliğinde, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümü’nün 1. ve 2. sınıf lisans öğrencilerinden oluşan 37 kişilik kafile ile 11 Mayıs 2024 günü; İstanbul, Yalova, Orhangazi, İznik, Çerkeşli-İznik-Orhangazi-Yalova-İstanbul güzergahı geçilmek suretiyle günübirlik bir arazi çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma, İ.Ü. Fen Fakültesi Vezneciler kapısında 08.00’de başlamış ve aynı gün saat 21:30’da yine üniversitemizin Vezneciler kapısında salimen bitirilmiştir. Ertek, tarafından hazırlanan istasyonlar halinde arazi çalışmasında durulmak suretiyle dersler anlatılmış, haritalar üzerinde açıklamalar yapılmış, saha ile ilgili yayınlar öğrencilere gösterilmiş ve kaynak verilmiş, kayaç ve sedimanter depolardan örnekler toplatılmıştır. Arazi gezisi sonrasında katılımcı öğrencilere birer “İznik Gölü Havzası Arazi Çalışması Katılım Belgesi” verilmiştir.

Amaç : İznik Gölü Havzasında Coğrafi ve Jeomorfolojik Arazi Gezisi.

Doç. Dr. Ahmet ERTEK’in önderliğinde, “Türkiye Sular Coğrafyası” ve “Topoğrafyalara Genel Bakış” derslerinin uygulaması dahilinde bu arazi çalışmasının hedefi, coğrafya öğrencilerinin edindiği teorik bilgileri arazi gezisi vasıtasıyla pratik olarak pekiştirmek ve gözlem yeteneklerini arttırmak; arazi uygulaması yapmak, özellikle coğrafya öğrencileri arasında arazi gezisi vasıtasıyla arkadaşlığı pekiştirmek; bununla birlikte ülkemizin tektonizma bakımından aktif bölgelerinden olan Doğu ve Güneydoğu Marmara yörelerinde aktif tektonik sahalarda jeomorfolojik ve tektonik özelliklerin ders hocasının anlatımlarıyla arazi üzerinde gözlemler yapmak amaçlanmıştır. O nedenle yukarı verilen güzergâh üzerinde Kuzey Anadolu Fayı (KAF)’nın ikinci kolu üzerinde tektonizma-insan ilişkisi ve bunların yerinde görülmesi planlar arasında olmuştur. Bu amaçlar doğrultusunda Orhangazi ve İznik yerleşim birimlerinin de tektonizma – insan ilişkileri yerinde görülmüştür.

Arazi Çalışmasındaki Uygulamalar: Arazi gezisi, İstanbul’dan kalkıştan 2 saatlik bir yolculuktan sonra, Kuzey Otoyolu geçilerek Gebze üzerinden Osmangazi Köprüsü kullanılıp, İzmir Otoyolu takip edilerek Orhangazi’ye varılmıştır. Araç seyir halindeyken; KAF’ın 1. aktif kolunun yer aldığı İzmit Körfezi oluşumu ve faylanmalar otobüs içinde gençlere anlatılmıştır. Orhangazi’den sonra doğuya sapılarak İznik Gölü’nün kuzey kıyıları geçilmiştir. Bu esnada; Keramet Travertenleri ve ılıcası ile traverten havuzu, karayolu açmasındaki travertenler yerinde görülerek yakından incelemiş, örnekler toplatılmıştır. Boyalıca Köyü’nde verilen molada sahanın jeoloji haritaları üzerinde KAF’ın doğu Marmara bölümündeki etkileri yerinde öğrencilere anlatılmış, haritadaki yerleri gösterilmiştir. Ardından gölün kuzeydoğusundaki Elbeyli Köyü’ne varılarak 140 m’lerdeki göl taraçası deposunun ve tektonizma ilişkisi bir yol yarması üzerinde anlatılmıştır. Buradan İznik üzerinden doğuya sapılarak, Karadin Oluğu’nda Kuzey Anadolu Fayı’nın 2. Kolu geçilmiş, olgun vadisi takip edilerek ve Mekece Fayı izlenerek 440 m’lerdeki yüksek rakımdan tabanında Sakarya Nehri’nin yer aldığı 50 m’lerdeki Pamukova Havzasına bakılmış ve Sakarya Nehrinin yatağının günümüzde yüksekte kalan yatağı ve Mekece Fayı’nın oluşturduğu bir fay gölü olan çanağın DSİ tarafından Çerkeşli Göleti’ne dönüşmesi yerinde gösterilmiştir. Aynı güzergâh geri dönülerek İznik kentinde 1 saatlik bir öğlen molası verilmiştir. Verilen molanın ardından gölün güney kıyıları dolaşılmış, Drazali Fayı önündeki İznik Gölü kıyısında bölgedeki aktif tektonizma ve kıyıda bulunan 900 metre boyunca uzanan yalıtaşları hakkında bilgi verilmiş, bunun yanısıra yalıtaşları içerisinde bulunan Roma Dönemi’nden kaldığı düşünülen kiremit ve tuğla parçalarından meydana gelen antropojenik unsurlar yerinde incelenmiştir. Buradan sonra Balarım Fay dikliği, fay çizgisi ve fay breşleri ile yanık zonu yerinde incelenmiş, yerinde uygulamalı ders anlatımı gerçekleşmiştir. Ardından Narlıca Köyü’nde bir dinlence ve çay molası verilmiş; molanın ardından bir köy turu ile hımış tipli 2 katlı beton-ahşap köy evleri yerinde görülmüştür. Sölöz Köyü’nde bulunan 4 katlı hımış tipinde oluşan ve 150 yıllık depreme dayanıklı köy evi fotoğraflanmış, gölün güneybatısındaki Sölöz Deltası uzaktan incelenmiştir. Sölöz Köyü’nden yaklaşık 2 saatlik bir yolculuktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nin Vezneciler kapısına varılmış ve 21.30’da arazi çalışması bitirilmiştir.

Bu vesile ile araç, mazot ve kaptan temini yönündeki desteklerinden dolayı İstanbul Üniversitesi Rektörlüğüne ile Sağlık, Kültür ve Spor Dairesi (İÜ.SKS) Başkanlığına teşekkürlerimizi sunarız.